Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB)
tanılanmasında zekâ ölçekleri birey hakkında ek bilgi elde etmek için zaman
zaman kullanılmaktadır çünkü DEHB zekaya ilişkin bazı bilişsel süreçlere ket
vurabilmekte veya bu süreçlerin etkin olarak yürütülmesini engelleyebilmektedir
Bu nedenle DEHB tanısı olan çocuklar zeka ölçeklerinde farklılaşan profiller
sergilemektedir. Bu da zeka ölçeklerinin DEHB tanısında tutarlı profiller
ortaya koymasını engellemektedir. Zeka ölçeklerinin DEHB’nin tanılanmasında
yordayıcılığının belirlenmesi için önceden tanı almış bireylerin zekâ
ölçeklerinde ortaya koydukları bilişsel profiller incelenmektedir. Bu
araştırmada DEHB tanısı almış çocukların Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)
bünyesinde yer alan Rehberlik ve Araştırma Merkezleri’nde (RAM) 2017 yılı
itibariyle kullanılmaya başlanan Anadolu Sak Zeka Ölçeği’nde (ASİS)
gösterdikleri bilişsel profillerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada
ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma kapsamında önceden DEHB
tanısı almış 102 çocuğa ASİS uygulanmıştır. Elde edilen bulguların ASİS norm
puanları ile ayrıca grup içi karşılaştırması yapılmıştır. DEHB’li çocukların
ASİS endeks ve alt testlerinin tamamında norm grubu ortalamasından anlamlı
derecede düşük performans gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Endeksler
incelendiğinde grubun Bellek Kapasite Endeksi (BKE) ortalamasının, Sözel
Potansiyel Endeksi (SPE) ve Görsel Potansiyel Endeksi (GPE) ortalamasından
anlamlı derecede düşük olduğu görülmüştür. Alt testler incelendiğinde katılımcıların
işleyen belleğinin bir bileşeni olan görsel ardıl işleyen bellek ve dil
gelişiminin bir boyutu olan sözcükler anlamlar alt testinde diğer alt
testlerden anlamlı derecede düşük performans gösterdikleri bulgusuna
ulaşılmıştır. DEHB tanılı çocukların ASİS’te sergiledikleri profiller, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
olan bireylerde işleyen belleğin zayıf olduğunu, buna bağlı olarak öğrenmenin,
özellikle dil ediniminin düşük düzeyde olabileceğini göstermektedir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB Anadolu Sak Zekâ Ölçeği
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 21 Sayı: 4 |
The content of the Journal of Special Education is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International Licence.