Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Environmental Health in Disasters

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 711 - 716, 21.06.2023

Feyza Dereli Belgin Yıldırım

Öz

Climate change, increasing population and deteriorating ecological balance cause an increase in the number of disasters and deterioration of environmental health throughout the world. Disasters will happen tomorrow similarly to yesterday and today. For effective environmental health in disaster management, risks should be determined before the disaster, prepared, and environmental health services should be applied in a complete and coordinated manner during and after the disaster. Environmental health problems such as healthy water and food supply, hygiene conditions, waste collection, control of infectious diseases, assembly areas, and shelter that may occur after disasters increase the damage of disasters even more. Studies should be carried out with community participation, a local and national management coordinated approach, from a public health perspective, and under the guidance of environmental health professionals for the solution of environmental health problems caused by disasters.

Anahtar Kelimeler

Disaster environmental health risk management health personnel.

Kaynakça

  • Disasters, CRED Natural. "Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED). Brussels: CRED; [Internet] 2020. [25.02.2023] Available from: https://emdat.be/sites/ default/files/adsr_2019.pdf
  • Skliarov S, Kaptan K, Khorram-Manesh A. Definition an d general principles o f disasters. In: Khorram-Manesh A. (ed.). Handbook of Disaster and Emergency Management [Internet] 2017;17- 22. [25.02.2023] Available from: https://www.usn.no/getfile. php/13566872- 1554904552/usn.no/forskning/Hva
  • Öztek Z. Halk sağlığı kuramlar ve uygulamalar. Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı. 2020; 735-802.
  • Kavuncuoğlu D, Kiraz D E. Hastalık Yüküne Yeni Yük: İklim Değişikliğinin Sağlık Etkileri. Climate and Health Journal. 2022; 2(2):22-30.
  • Erkal T, Değerliyurt M. Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi. 2009; 14(22): 147-164.
  • Arca D. Afet yönetiminde coğrafi bilgi sistemi ve uzaktan algılama. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi. 2012; 2(2): 53-61.
  • Limoncu S, Atmaca AB. Çocuk merkezli afet yönetimi. MEGARON. 2018; 13(1): 132-143.
  • Özel S. Afetlerden Sonra Kirlilik ve İkincil Kirliliği Afet Olarak Değerlendirmek İçin Bir Tartışma. İleri Mühendislik Çalışmaları ve Teknolojileri Dergisi. 2020; 39-48.
  • Çelik İH, Usta G, Yılmaz GM. Türkiye’de yaşanan teknolojik afetler (2000-2020) üzerine bir değerlendirme. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 6(2): 49-57.
  • Shaluf TM. Disaster types. Disaster Prevention and Management. 2007; 16(5):704-717.
  • Ryan B, Milligan B, Preston-Thomas A, Wilson G. Environmental health disaster management: A new approach. Australian Journal of Emergency Management. 2013; 28(1): 35-41.
  • Tez M. Afetlerde çevre sağlığı sorunları. Vehid S, editör. Afetlerde Güncel Bilgi ve Yaklaşımlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 2022; 32-44.
  • afad.gov.tr [Internet]. TC İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 2014-2023 İklim Değişikliği ve Buna Bağlı afetlere yönelik yol haritası Belgesi. Syf 20. [25.02.2023] Available from: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/3920/xfiles/iklim-son.pdf
  • Wisner B, Adams J, Adams J. Environmental health in emergencies and disasters: a practical guide. World health organization. 2002; 29-51.
  • Güler, Ç., Akın, L., Akın, A., T Akşit, B., Akgün, S., Altıntaş, K. H., ... & Yıldız, A. N. Halk Sağlığı Temel Bilgiler 3. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. 2015; 1106-31p
  • Karakoç N, Dökmeci AH. Afetlerin Neden Olduğu Çevre Sağlığı Sorunu; Su Kirliliği ve Güvenli Su Kullanımı, International Conference on Natural and Applied Sciences-II. 2022; 786-98.
  • Işık Ö, Aydınoğlu HM, Koç S, Gündoğdu O, Korkmaz G, Ay A. Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2012; 28 (Ek sayı 2):82-123.
  • Srinivasm H. Environmental Management and Disaster Reduction - An Introduction. 2015. [01.03.2023] Available from: http://www.gdrc. org/uem/disasters/disenvi/intro.html
  • Şahin Ş. Türkiye’de afet yönetimi ve 2023 hedefleri. Türk Deprem Araştırma Dergisi. 2019; 1(2): 180-96.
  • Généreux M, Lafontaine M, Eykelbosh A. From science to policy and practice: A critical assessment of knowledge management before, during, and after environmental public health disasters. International journal of environmental research and public health. 2019; 16(4): 587.
  • Önder Ö, Yaman M. Afet Yönetimi. Ekin yayın; 2017; 63-87.
  • saglik.gov.tr [Internet]. Çevre Sağlığı Afet Müdahale Ekipleri (ÇAM) Görev ve Çalışma Esaslarına Dair Yönerge, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 2021. [25.02.2023] Available from: https:// hsgm.saglik.gov.tr/depo/mevzuat/taslaklar/Cevre_Sagligi_Afet_ Mudahale_Ekipleri_Gorev_ve_Calisma_Usullerine_Dair_Yonerge.pdf
  • Rubin C. National Centre for Environmental Health, Center for Disease Control and Prevention, USA. In: Hooke W, Rogers P, editors. Public Health Risks of Disasters Communication, Infrastructure and Preparedness Workshop, Summary National Academies Press. Washington D: 2005. p. 40.
  • Ekşi A. Afetlerden Sonra Ortaya Çıkabilecek Çevresel Risklerin Yönetimi. Hastane Öncesi Dergisi, 2016; 1(2): 15-25.
  • Kurt P, Kent Küçük NA. Research on the relationship between environmental health and disaster: the sample of Gümüşhane University. Acta Biologica Turcica. 2021; 34(1): 9-21.
  • Ryan BJ, Franklin RC, Burkle FM, Smith E C, Aitken P, Watt K, et al. The role of environmental health in understanding and mitigating postdisaster noncommunicable diseases: The critical need for improved interdisciplinary solutions. Journal of Environmental Health. 2017; 80(5): 38-49.

Afetlerde Çevre Sağlığı

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 711 - 716, 21.06.2023

Feyza Dereli Belgin Yıldırım

Öz

İklim değişikliği, artan nüfus ve bozulan ekolojik denge, dünya genelinde afet sayılarının artmasına ve çevre sağlığının bozulmasına neden olmaktadır. Afetler, dün ve bugün olduğu gibi yarın da olacaktır. Afet yönetimde etkili bir çevre sağlığı için afetin öncesinde riskler belirlenmeli, hazır olunmalı, afet sırası ve sonrasında çevre sağlığı hizmetleri eksiksiz ve koordineli uygulanmalıdır. Afet sonrası oluşabilecek sağlıklı su ve besin temini, hijyen şartları, atıkların toplanması, bulaşıcı hastalıkların kontrolü, toplanma alanları, barınma gibi çevre sağlığı sorunları afetlerin zararını daha da artırmaktadır. Afet kaynaklı çevre sağlığı sorunlarının çözümünde; toplum katılımlı, yerel ve ulusal yönetim koordineli bir yaklaşımla, halk sağlığı bakış açısıyla ve çevre sağlığı profesyonelleri rehberliğinde çalışmalar yapılmalıdır

Anahtar Kelimeler

Afet çevre sağlığı risk yönetim sağlık personeli

Kaynakça

  • Disasters, CRED Natural. "Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED). Brussels: CRED; [Internet] 2020. [25.02.2023] Available from: https://emdat.be/sites/ default/files/adsr_2019.pdf
  • Skliarov S, Kaptan K, Khorram-Manesh A. Definition an d general principles o f disasters. In: Khorram-Manesh A. (ed.). Handbook of Disaster and Emergency Management [Internet] 2017;17- 22. [25.02.2023] Available from: https://www.usn.no/getfile. php/13566872- 1554904552/usn.no/forskning/Hva
  • Öztek Z. Halk sağlığı kuramlar ve uygulamalar. Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı. 2020; 735-802.
  • Kavuncuoğlu D, Kiraz D E. Hastalık Yüküne Yeni Yük: İklim Değişikliğinin Sağlık Etkileri. Climate and Health Journal. 2022; 2(2):22-30.
  • Erkal T, Değerliyurt M. Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi. 2009; 14(22): 147-164.
  • Arca D. Afet yönetiminde coğrafi bilgi sistemi ve uzaktan algılama. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi. 2012; 2(2): 53-61.
  • Limoncu S, Atmaca AB. Çocuk merkezli afet yönetimi. MEGARON. 2018; 13(1): 132-143.
  • Özel S. Afetlerden Sonra Kirlilik ve İkincil Kirliliği Afet Olarak Değerlendirmek İçin Bir Tartışma. İleri Mühendislik Çalışmaları ve Teknolojileri Dergisi. 2020; 39-48.
  • Çelik İH, Usta G, Yılmaz GM. Türkiye’de yaşanan teknolojik afetler (2000-2020) üzerine bir değerlendirme. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 6(2): 49-57.
  • Shaluf TM. Disaster types. Disaster Prevention and Management. 2007; 16(5):704-717.
  • Ryan B, Milligan B, Preston-Thomas A, Wilson G. Environmental health disaster management: A new approach. Australian Journal of Emergency Management. 2013; 28(1): 35-41.
  • Tez M. Afetlerde çevre sağlığı sorunları. Vehid S, editör. Afetlerde Güncel Bilgi ve Yaklaşımlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 2022; 32-44.
  • afad.gov.tr [Internet]. TC İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 2014-2023 İklim Değişikliği ve Buna Bağlı afetlere yönelik yol haritası Belgesi. Syf 20. [25.02.2023] Available from: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/3920/xfiles/iklim-son.pdf
  • Wisner B, Adams J, Adams J. Environmental health in emergencies and disasters: a practical guide. World health organization. 2002; 29-51.
  • Güler, Ç., Akın, L., Akın, A., T Akşit, B., Akgün, S., Altıntaş, K. H., ... & Yıldız, A. N. Halk Sağlığı Temel Bilgiler 3. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. 2015; 1106-31p
  • Karakoç N, Dökmeci AH. Afetlerin Neden Olduğu Çevre Sağlığı Sorunu; Su Kirliliği ve Güvenli Su Kullanımı, International Conference on Natural and Applied Sciences-II. 2022; 786-98.
  • Işık Ö, Aydınoğlu HM, Koç S, Gündoğdu O, Korkmaz G, Ay A. Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2012; 28 (Ek sayı 2):82-123.
  • Srinivasm H. Environmental Management and Disaster Reduction - An Introduction. 2015. [01.03.2023] Available from: http://www.gdrc. org/uem/disasters/disenvi/intro.html
  • Şahin Ş. Türkiye’de afet yönetimi ve 2023 hedefleri. Türk Deprem Araştırma Dergisi. 2019; 1(2): 180-96.
  • Généreux M, Lafontaine M, Eykelbosh A. From science to policy and practice: A critical assessment of knowledge management before, during, and after environmental public health disasters. International journal of environmental research and public health. 2019; 16(4): 587.
  • Önder Ö, Yaman M. Afet Yönetimi. Ekin yayın; 2017; 63-87.
  • saglik.gov.tr [Internet]. Çevre Sağlığı Afet Müdahale Ekipleri (ÇAM) Görev ve Çalışma Esaslarına Dair Yönerge, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 2021. [25.02.2023] Available from: https:// hsgm.saglik.gov.tr/depo/mevzuat/taslaklar/Cevre_Sagligi_Afet_ Mudahale_Ekipleri_Gorev_ve_Calisma_Usullerine_Dair_Yonerge.pdf
  • Rubin C. National Centre for Environmental Health, Center for Disease Control and Prevention, USA. In: Hooke W, Rogers P, editors. Public Health Risks of Disasters Communication, Infrastructure and Preparedness Workshop, Summary National Academies Press. Washington D: 2005. p. 40.
  • Ekşi A. Afetlerden Sonra Ortaya Çıkabilecek Çevresel Risklerin Yönetimi. Hastane Öncesi Dergisi, 2016; 1(2): 15-25.
  • Kurt P, Kent Küçük NA. Research on the relationship between environmental health and disaster: the sample of Gümüşhane University. Acta Biologica Turcica. 2021; 34(1): 9-21.
  • Ryan BJ, Franklin RC, Burkle FM, Smith E C, Aitken P, Watt K, et al. The role of environmental health in understanding and mitigating postdisaster noncommunicable diseases: The critical need for improved interdisciplinary solutions. Journal of Environmental Health. 2017; 80(5): 38-49.
Toplam 26 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Derlemeler
Yazarlar

Feyza Dereli 0000-0002-9066-4884

Belgin Yıldırım 0000-0001-5451-5526

Erken Görünüm Tarihi 13 Temmuz 2023
Yayımlanma Tarihi 21 Haziran 2023
Gönderilme Tarihi 9 Mart 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 8 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Dereli, F., & Yıldırım, B. (2023). Afetlerde Çevre Sağlığı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 711-716.
AMA Dereli F, Yıldırım B. Afetlerde Çevre Sağlığı. İKÇÜSBFD. Haziran 2023;8(2):711-716.
Chicago Dereli, Feyza, ve Belgin Yıldırım. “Afetlerde Çevre Sağlığı”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 8, sy. 2 (Haziran 2023): 711-16.
EndNote Dereli F, Yıldırım B (01 Haziran 2023) Afetlerde Çevre Sağlığı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 8 2 711–716.
IEEE F. Dereli ve B. Yıldırım, “Afetlerde Çevre Sağlığı”, İKÇÜSBFD, c. 8, sy. 2, ss. 711–716, 2023.
ISNAD Dereli, Feyza - Yıldırım, Belgin. “Afetlerde Çevre Sağlığı”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 8/2 (Haziran 2023), 711-716.
JAMA Dereli F, Yıldırım B. Afetlerde Çevre Sağlığı. İKÇÜSBFD. 2023;8:711–716.
MLA Dereli, Feyza ve Belgin Yıldırım. “Afetlerde Çevre Sağlığı”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 8, sy. 2, 2023, ss. 711-6.
Vancouver Dereli F, Yıldırım B. Afetlerde Çevre Sağlığı. İKÇÜSBFD. 2023;8(2):711-6.
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons License 

Licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.