Öz
Rational drug use has a preventive and therapeutic role. This study aimed to evaluate the effectiveness of the rational drug use lesson given
to university students. The study, which was planned as a quasi-experimental study, was carried out at a university in the Eastern Black
Sea region between February and May 2022. Eighty-one students studying at the faculty of health sciences, attending the rational drug use lesson, and filling in the data collection tools were included in the study. Personal Information Form and Rational Drug Use Scale
(RDUS) were used to collect data. Number and percentage were used for descriptive statistics, and mean (X) ± standard deviation (SD)
minimum-maximum were used for continuous variables. Wilcoxon Signed Ranks Test was used for pre-and post-evaluation test results
analysis. Mann Whitney U test and Kruskal Wallis test were used to compare some characteristics of the students and their scale scores.
The mean age of the students is 21,59±1,23 (min=19, max=26) and the rate of female students is 60.5%. While the students’ total pre-test
RDUS score was 35,35±4,37 (min=21, max=42), the post-test RDUS total score was 37,23±3,84 (min=24, max=42). The difference was
statistically significant when the pre-and post-test RDUS full scores were compared (z=-3.547, p<0,001). There was an increase in the
RDUS scores of the students who received an education. It can be suggested that this subject should be added to all university curricula
as a lesson to raise awareness and awareness about rational drug use among university students, who constitute an important social group
of society.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALBashtawy, M., Batiha, A. M., Tawalbeh, L., Tubaishat, A., & AlAzzam, M. (2015). Self-medication among school students. The Journal of School Nursing, 31(2), 110-116.
- Bozdemir, E., & Filiz, M. Türkiye’de Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Davranış Belirlemeye Yönelik Yapılan Çalışmaların Sistematik Derlemesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 92-105.
- Demirtaş, Z., Dağtekin, G., Sağlan, R., Alaiye, M., Önsüz, M. F., & Işıklı, B. (2018). Validity and reliability of rational drug use scale. ESTÜDAM Journal of Public Health, 3(3), 37-46.
- Fetensa, G., Tolossa, T., Etafa, W., & Fekadu, G. (2021). Prevalence and predictors of self-medication among university students in Ethiopia: A systematic review and meta-analysis. Journal of Pharmaceutical Policy and Practice, 14(1), 1-15.
- Gualano, M. R., Bert, F., Passi, S., Stillo, M., Galis, V., Manzoli, L., & Siliquini, R. (2015). Use of self-medication among adolescents: a systematic review and meta-analysis. The European Journal of Public Health, 25(3), 444-450.
- Hızal, Ö. G., Özçelik, M. A., & İlhan, M. N. (2021). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Turkey Health Literacy Journal, 2(3), 156-162.
- Hocaoğlu, N., Güven, H., Gidener, S., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., & Gelal, A. (2011). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım becerileri üzerine akılcı ilaç kullanım kursunun kısa dönem etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(1), 15-24.
- İlhan, M. N., Aydemir, Ö., Çakir, M., & Aycan, S. (2014). A study in three districts of Ankara of behaviors associated with irrational use of drugs. Turkish Journal of Public Health, 12(3).
- Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., & Sağlam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 505-12.
- Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., & Kuğu, E. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi, 27(2), 143.
- Karataş, Y., Dinler, B., Erdoğdu, T., Ertuğ, P., & Seydaoğlu, G. (2012). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ne başvuran hasta ve hasta yakınlarının ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. Cukurova Medical Journal, 37(1), 1-8.
- Kartal, S. E., & Gündoğar, H. S. (2017). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-34.
- Kurt, O., Oğuzöncül, A. F., Deveci, S. E., & Pirinçci, E. (2020). Bir sosyal bilimler meslek yüksekokulu öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(1), 62-72.
- Kuyifatih, A., Yaşar, G. Y., & Günaltay, M. M. (2022). Akılcı İlaç Kullanımı: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Bir Uygulama. Fiscaoeconomia, 6(1), 251-277.
- Lukovic, J. A., Miletic, V., Pekmezovic, T., Trajkovic, G., Ratkovic, N., Aleksic, D., & Grgurevic, A. (2014). Self-medication practices and risk factors for self-medication among medical students in Belgrade, Serbia. PloS one, 9(12), e114644.
- Mao, W., Vu, H., Xie, Z., Chen, W., & Tang, S. (2015). Systematic review on irrational use of medicines in China and Vietnam. PloS one, 10(3), e0117710.
- Ofori-Asenso, R., & Agyeman, A. A. (2016). Irrational use of medicines—a summary of key concepts. Pharmacy, 4(4), 35.
- Özkan, Ş., & Aca, Z. (2020). Akılcı İlaç Kullanımında Sağlıklı Yaşam Becerilerinin Etkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(2), 273-288.
- Öztürk, H., & Acar, F. (2021). Yükseköğretim Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Algı Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1), 32-46.
- Soysal, A., & Şahin, E. (2020). Akılcı ilaç kullanımı: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3), 175-182.
- Şantaş, F., & Demirgil, B. (2017). Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 35-48.
- Ünver, V., Başak, T., Yüksel, Ç., Güvenç, G., Ayhan, H., Gülşah, K. Ö. S. E., ... & Konukbay, D. (2014). Son sınıf hemşirelik öğrencilerine verilen hemşirelikte akılcı ilaç uygulamaları kursunun etkinliğinin hasta güvenliği kapsamında değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 284-289.
- World Health Organization [WHO] (2002). Promoting rational use of medicines: core components. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/67438/WHO_EDM_2002.3.pdf
- Yin, C., He, X., Shen, K., Mu, X., & Tang, F. (2022). Knowledge and behavior in rational drug use among college students in Zunyi City. Risk Management and Healthcare Policy, 15, 121.
Öz
Akılcı ilaç kullanımı, koruyucu ve tedavi edici role sahiptir. Bu çalışmada üniversite öğrencilerine verilen akılcı ilaç kullanımı dersinin
etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlandı. Yarı deneysel olarak planlanan çalışma Şubat-Mayıs 2022 tarihleri arasında Doğu Karadeniz
bölgesinde bir üniversitede yapıldı. Sağlık bilimleri fakültesinde okuyan, akılcı ilaç kullanımı dersine devam eden ve veri toplama araçlarını
tam olarak dolduran 81 öğrenci çalışmaya dahil edildi. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu ve Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği (AİKÖ)
kullanıldı. Tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, sürekli değişkenler için ortalama (X) ± standart sapma (SS) minimum-maksimum
kullanıldı. Ön ve son değerlendirme test sonuçları analizi için Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanıldı. Öğrencilerin bazı özellikleri ile ölçek
puanlarını karşılaştırmada Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanıldı. Öğrencilerin yaş ortalaması 21,59±1,23 (min=19,
max=26) olup kız öğrencilerin oranı %60,5’tir. Öğrencilerin ön test AİKÖ toplam puanı 35,35±4,37 (min=21, max=42) iken, son test
AİKÖ toplam puanı 37,23±3,84 (min=24, max=42)’tür. Ön ve son test AİKÖ toplam puanları karşılaştırıldığında fark istatistiksel olarak
anlamlı bulundu (z=-3,547, p<0,001). Eğitim alan öğrencilerin AİKÖ puanlarında artış saptandı. Toplumun önemli bir sosyal grubunu
oluşturan üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı ile ilgili bilinçlenmesi ve farkındalık kazanması için bu konunun tüm üniversite
müfredatlarına bir ders olarak eklenmesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALBashtawy, M., Batiha, A. M., Tawalbeh, L., Tubaishat, A., & AlAzzam, M. (2015). Self-medication among school students. The Journal of School Nursing, 31(2), 110-116.
- Bozdemir, E., & Filiz, M. Türkiye’de Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Davranış Belirlemeye Yönelik Yapılan Çalışmaların Sistematik Derlemesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 92-105.
- Demirtaş, Z., Dağtekin, G., Sağlan, R., Alaiye, M., Önsüz, M. F., & Işıklı, B. (2018). Validity and reliability of rational drug use scale. ESTÜDAM Journal of Public Health, 3(3), 37-46.
- Fetensa, G., Tolossa, T., Etafa, W., & Fekadu, G. (2021). Prevalence and predictors of self-medication among university students in Ethiopia: A systematic review and meta-analysis. Journal of Pharmaceutical Policy and Practice, 14(1), 1-15.
- Gualano, M. R., Bert, F., Passi, S., Stillo, M., Galis, V., Manzoli, L., & Siliquini, R. (2015). Use of self-medication among adolescents: a systematic review and meta-analysis. The European Journal of Public Health, 25(3), 444-450.
- Hızal, Ö. G., Özçelik, M. A., & İlhan, M. N. (2021). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Turkey Health Literacy Journal, 2(3), 156-162.
- Hocaoğlu, N., Güven, H., Gidener, S., Kalkan, Ş., Gümüştekin, M., & Gelal, A. (2011). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım becerileri üzerine akılcı ilaç kullanım kursunun kısa dönem etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(1), 15-24.
- İlhan, M. N., Aydemir, Ö., Çakir, M., & Aycan, S. (2014). A study in three districts of Ankara of behaviors associated with irrational use of drugs. Turkish Journal of Public Health, 12(3).
- Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., & Sağlam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 505-12.
- Karaman, A., Ayoğlu, T., Aydoğan, M. N., & Kuğu, E. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumları. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi, 27(2), 143.
- Karataş, Y., Dinler, B., Erdoğdu, T., Ertuğ, P., & Seydaoğlu, G. (2012). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ne başvuran hasta ve hasta yakınlarının ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. Cukurova Medical Journal, 37(1), 1-8.
- Kartal, S. E., & Gündoğar, H. S. (2017). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-34.
- Kurt, O., Oğuzöncül, A. F., Deveci, S. E., & Pirinçci, E. (2020). Bir sosyal bilimler meslek yüksekokulu öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(1), 62-72.
- Kuyifatih, A., Yaşar, G. Y., & Günaltay, M. M. (2022). Akılcı İlaç Kullanımı: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Bir Uygulama. Fiscaoeconomia, 6(1), 251-277.
- Lukovic, J. A., Miletic, V., Pekmezovic, T., Trajkovic, G., Ratkovic, N., Aleksic, D., & Grgurevic, A. (2014). Self-medication practices and risk factors for self-medication among medical students in Belgrade, Serbia. PloS one, 9(12), e114644.
- Mao, W., Vu, H., Xie, Z., Chen, W., & Tang, S. (2015). Systematic review on irrational use of medicines in China and Vietnam. PloS one, 10(3), e0117710.
- Ofori-Asenso, R., & Agyeman, A. A. (2016). Irrational use of medicines—a summary of key concepts. Pharmacy, 4(4), 35.
- Özkan, Ş., & Aca, Z. (2020). Akılcı İlaç Kullanımında Sağlıklı Yaşam Becerilerinin Etkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(2), 273-288.
- Öztürk, H., & Acar, F. (2021). Yükseköğretim Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Algı Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1), 32-46.
- Soysal, A., & Şahin, E. (2020). Akılcı ilaç kullanımı: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3), 175-182.
- Şantaş, F., & Demirgil, B. (2017). Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 35-48.
- Ünver, V., Başak, T., Yüksel, Ç., Güvenç, G., Ayhan, H., Gülşah, K. Ö. S. E., ... & Konukbay, D. (2014). Son sınıf hemşirelik öğrencilerine verilen hemşirelikte akılcı ilaç uygulamaları kursunun etkinliğinin hasta güvenliği kapsamında değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 284-289.
- World Health Organization [WHO] (2002). Promoting rational use of medicines: core components. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/67438/WHO_EDM_2002.3.pdf
- Yin, C., He, X., Shen, K., Mu, X., & Tang, F. (2022). Knowledge and behavior in rational drug use among college students in Zunyi City. Risk Management and Healthcare Policy, 15, 121.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Alan Eğitimleri |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 2 |
